“CRISPR/CAS9 Teknolojisi ve Çözülmesi Gereken Etik Değerler” Konuşuldu

Acıbadem Üniversitesi Kampus Buluşmaları Konferans dizisinde, 7 Nisan 2016 günü, Uzm. Sevim Dalva Aydemir, "CRISPR/CAS9 Teknolojisi ve Çözülmesi Gereken Etik Değerler" isimli bir konuşma yaptı. Yeni bir uygulama olan CRISPR/CAS9 Teknolojisini ele alarak, etik yönden ortaya çıkabilecek sorunlar irdelendi.Moleküler biyolojideki devrim niteliğindeki gelişmelerden biri CRISPR/Cas9 teknolojisiyle canlılarda mevcut DNA’yı değiştirmenin ucuz ve kolay hale gelmesidir. Önceki tekniklerle karşılaştırıldığında, CRISPR/Cas9 teknolojisi hızlı, ucuz, kolay ve verimli olması sebebiyle bir devrim niteliğindedir. CRISPR/Cas9 teknolojisi ile bir genin çalışmasını durdurmak, genden bir bölgeyi çıkarmak, değiştirmek, işaretlemek ve genin işleyişini düzenlemek yapılabilir hale gelmiştir. Kistik fibroz ve tirozinemi gibi genetik hastalıkların bu şekilde düzeltilmesi gündeme gelmiştir. 2015 yılında, Liang ve arkadaşları tarafından bu teknoloji ilk defa tüp bebek kliniklerinde kullanılamayan ve atılan 3PN (tripronuclear) insan embriyolarında kullanılmıştır.Araştırmacılar, CRISPR/Cas9 sistemi ile bu embriyolarda Akdeniz anemisine (beta-talasemi) ait mutasyonu düzeltmeyi ve böylece doğacak bebeklerin hayat boyu sağlıklı kalmasını amaçlamaktadırlar. Ancak, planlananın aksine bazı embriyolarda beklenmedik genlerde de değişim olduğu gözlemlenmiştir. Embriyolardaki bilgilerin sonraki jenerasyonlara da aktarılacağı göz önüne alındığında, bu teknolojinin klinikte embriyolar ve bireyler üzerinde kullanılması gelecekte beklenmedik, çok büyük sorunlara yol açabileceği düşünülmektedir.Aydemir, etik çekinceleri incelikle ele alırken; yeni tıp teknolojilerinin hastalıkların nedenlerinin anlaşılması ve tedavisi için büyük olanaklar barındırdığını kaydetti. Bununla birlikte, insan genomun yapısının değiştirilmesinin, insan embriyosuna müdahale edilmesinin, gelecek kuşaklara uzanabilen ve önceden öngörülemeyecek muhtemel etkilerinin, etik, hukuk ve güvenlik sorunları yaratabileceğine dikkat çekti. Bu araştırmaların, hastalıkların önlenmesi, tanısı, tedavisi için kullanılması koşulunun öneminin altını çizdi.tıp fatı