Sağlık kurumlarını kim yönetmeli?

Acıbadem Üniversitesi Mütevelli Heyeti Üyesi Prof. Dr. Metin Çakmakçı, makalesinde; sağlık kurumlarının hatasız ve verimli yönetilebilmeleri için, sağlık eğitimi almış yöneticiler seçilmesi gereğini vurguluyor.Sağlık kurumlarını kim yönetmeli?Acıbadem Üniversitesi Mütevelli Heyeti Üyesi Prof. Dr. Metin Çakmakçı, makalesinde; sağlık kurumlarının hatasız ve verimli yönetilebilmeleri için, sağlık eğitimi almış yöneticiler seçilmesi gereğini vurguluyor. En iyi performansı, yönetim bilgi ve becerileri ile donatılmış hekimlerin gösterdiğini; bu hekimlerin gittikçe daha fazla yönetim kuram ve deneyimleri verilmiş bir eğitimden gelmelerinin, başarıyı daha da arttıracağını belirtiyor.Sağlık kurumlarını kim yönetmeli?Prof. Dr. Metin ÇakmakçıAcıbadem Üniversitesi Mütevelli Heyeti ÜyesiSağlık kurumları son derece karmaşık kuruluşlardır ve hatasız ve verimli yönetilmeleri de o oranda zordur. Bu cümle kalıplaşmış ve içi boş bir söylem gibi görünse de tamamen doğrudur. Karmaşık olmalarının nedenleri arasında şu başlıklar önemlidir:(1) Bir sağlık kurumunda çok fazla sayıda, çoğu planlı olmayan ve öngörülemeyen, değişkenliği yüksek ve standardize edilmesi zor, üstelik de sayısal olmayan işlem ve süreç söz konusudur. Bunların üstelik 7/24 sürdürülmesi gerekir. Bir bankadaki işlem çeşitliliği ve netliği ile karşılaştırın; ne dediğimi anlayacaksınız.(2) Sağlık kurumlarındaki yönetim büyük oranda insan yönetimidir. Üstelik iç müşteriler, yönetilmesi en güç oyuncular, sağlık meslek üyeleri; dış müşteriler de kaygıları hem de beklentileri en yüksek olan hasta ve hasta yakınlarıdır. Bu anlamda bir fabrikanın yönetimi ile kıyaslayın.(3) Ekipman ve işlemlerin çoğu oldukça pahalı, tüm yapı sürekli bir yenilenme gereksinimi ve mali gelir/gider baskısı altındadır.Batı’ya baktığımızda…1980’lere kadar hastaneleri hekimler yönetirdi. Ülkesine ve kurumuna göre değişmekle birlikte o zamandan sonra yönetici pozisyonlarına hekimlerin yerine yöneticiler atanmaya başladı. Bu değişimin nedenlerinin başında finansal nedenler geliyordu. Sağlığa harcanan para gittikçe artıyordu ve bu açıdan bakıldığında sağlık dışı eğitimi olan yöneticilerin daha etkin ve etkili olacakları düşünülüyordu. 2009 yılına gelindiğinde ABD’deki 6500 hastanenin yalnızca 235’i, yani %3,6’sı bir tıp doktoru tarafından yönetiliyordu. Bu trend uzun süre böyle kaldı.Ama, işler değişti…Şimdiki duruma baktığımızda, özellikle de Amerika’da farklı bir tablo görüyoruz: Oradaki, özellikle en iyi hastanelerin başında bu kez hekimler var, büyük çoğunlukla.US News and World Report dergisinin yıllardır yaptığı “America‘s Best Hospitals” sıralamasında yapı, sonuç ve süreçler açısından değerlendirilmiş olan en kaliteli ilk 20 hastanenin 14’ünün CEO’su 2017 yılındaki sıralamada bir tıp doktoru. Bu, birkaç yıldır böyle gidiyor. Tesadüf mü?Aslında, daha 2008 yılındaki bir McKinsey raporunda, İngiltere’deki hastanelerde o kurumda ne kadar çok hekim yönetici varsa, o hastanenin ortalama yönetim skorunun da o kadar yüksek olduğu bildirilmişti (1).